Аутизм — бұл ми дамуының бұзылуынан туындайтын ауру. Қазіргі кезде аутизмнің пайда болу табиғаты әлі күнге дейін белгісіз. Аутизм диагнозы баланың бір жастан асқаннан кейін немесе ерте жасында анықталады. Әлемдегі балалардың 1%-дан астамы аутизмге шалдыққан, қазіргі уақытта Қазақстанда кемінде 30 мың аутист бар, аутизм ғаламшарда айтарлықтай таралып жатыр, елімізде осыған байланысты жаңалықтар бүгінгі өзекті мәселелер жайлы baq.kz порталынан оқи аласыздар.
Балада аутизмнің қандай белгілері болады?
Аутизм, ең алдымен, қарым-қатынас пен әлеуметтік функциялардың бұзылуынан көрінеді: сөйлеу проблемалары, басқалармен қарым-қатынас жасағысы келмеуі, жалғыздыққа ұмтылуы. Аутизмнің екінші міндетті симптомы — монотондылық немесе стереотиптік мінез-құлық. Аутизмнің негізгі көріністері мына мінез-құлқының түрлерінде байқалады:
- бала басқалармен жақсы қарым-қатынас жасамай, байланысқа шықпайды, атына жауап бермей, рөлдік ойындарды өзі немесе басқалармен ойнай алмайды;
- бала екі жасқа толып, сөйлемей, саусағымен қалаған нәрсесін көрсетпейді, ол үшін анасының қолымен көрсетеді, сондай-ақ баланың сіз түсіндіре алмайтын истерикасы болады;
- негізгі ойындары – заттарды өлшемі мен түсі бойынша қатарға салу болады;
- бірдей маршрутпен жүргенді қалайды, бір азық-түлікке тәуелді болады;
- бала үнемі саусақтарымен түсініксіз қозғалыстар жасайды.
Мұндай балаларда қайталанатын қозғалыстар болуы мүмкін: қолды сермеу, орнында секіру, шеңберде жүгіру, қол шапалақтау, сонымен қатар шектеулі немесе монотонды мүдделер немесе әдеттер.
Аутизммен ауыратын балалардың статистикасын бақылау неліктен маңызды
Аутизммен сырқаттанушылық статистикасы кез келген елде, оның ішінде Қазақстанда да маңызды. Бұл өз балаларына неғұрлым төзімді және түсіністікпен қарауға мүмкіндік береді, оларды әлеуметтендіру мен қоғамға бейімдеу оңайырақ болады.
Аутизммен ауыратын балалардың статистикасын бақылау неліктен маңызды:
- мұндай тәуекелдерді, олардың себептері мен салдарын біле отырып, отбасы балаларды мұқият жоспарлай алады;
- статистиканың таралуы ауру туралы ақпаратты көпшілікке қол жетімді етеді, балабақшалар мен мектептердегі балаларға стигматизация мен қорлауды болдырмайды;
- аутизмі бар балалардың ата-аналарына жағдайды қабылдауға және балаға оны жеңуге көмектеседі.
Бұл негізгі бірнеше себептер, бірақ оларды негізгі деп атауға болады. Оқиғалар туралы хабардар бола отырып, қоғамдық өмірдің әртүрлі салаларындағы статистиканы бақылай аласыз, сондай-ақ сіз өзгермелі әлемге бейімделесіз, сыни ойлауды үйреніп, бойыңызда төзімділікті тәрбиелейсіз. Тек ағымдағы ақпаратты оқып, өз тұжырымыңызды жасаңыз.
